دین ژاپن
امروزه مذهب نقش زیادی در زندگی روزمره اکثر مردم ژاپن ندارد. یک فرد معمولی معمولاً در مراسمی مانند تولد، عروسی و تشییع جنازه از آیین‌های مذهبی پیروی می‌کند. ممکن است در سال نو از زیارتگاه یا معابد دیدن کند و در جشنواره‌های محلی شرکت کند که بیشتر آن‌ها پیشینه مذهبی دارند. دین ژاپن به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود که بعضی از آن‌ها شهرت بیشتری دارند و طرفداران زیادی را به خود اختصاص داده‌اند، اما دین مردم ژاپن چیست؟ سان‌وی تریپ مجری مستقیم تور ژاپن در این مطلب، اطلاعات کاملی را در مورد دین و مذهب کشور ژاپن فراهم کرده است.
دین رسمی ژاپن چیست؟
مطمئنا تمایل دارید هر چه سریع‌تر بدانید دین ژاپن چیست؟ در حقیقت، شینتو و بودیسم دو دین اصلی ژاپن هستند. قدمت شینتو به اندازه فرهنگ ژاپنی است، در حالی که بودیسم در قرن ششم این سرزمین وارد ژاپن شد. از آن زمان تاکنون، این دو دین به طور نسبی با هم همزیستی داشته‌اند و حتی تا حدی مکمل یکدیگر بوده‌اند. اکثر ژاپنی‌ها خود را بودایی، شینتوئیست یا هر دو می‌دانند.
در گذشته، دین به‌شدت در زندگی عادی ژاپنی‌ها به چشم می‌خورد؛ به‌طوری که هم شینتو و هم بودیسم هر کدام در مقاطع مختلف تاریخ به‌عنوان دین رسمی ژاپن شناخته می‌شدند. با این حال، از زمان قانون اساسی ژاپن (1947)، سکولاریسم به‌عنوان یکی از جنبه‌های برجسته جامعه ژاپن در نظر گرفته شد. در حال حاضر، هیچ دین واحدی در این کشور غالب نیست و مردم ژاپن، ترکیبی از اعمال سنت‌های مذهبی متعدد را دنبال می‌کنند.
معرفی انواع دین در ژاپن و فلسفه آن‌ها
همان‌طور که گفتیم دین مردم ژاپن چند نوع مختلف دارد. برای آشنایی بیشتر شما با دین ژاپن، اصلی‌ترین ادیان این کشور را به‌صورت جداگانه به شما معرفی خواهیم کرد.
دین شینتو در ژاپن
Shintō (به‌معنای راه کامی) اصطلاحی است که برای اشاره به اسطوره‌ها، باورها و آیین‌های مذهبی مختلف بومی ژاپن استفاده می‌شود. ماهیت محلی شینتو به این معنی است که هیچ مرجع رسمی وجود ندارد و تنوع زیادی در باورها و اعمال دیده می‌شود. با این وجود، مشترکات متعددی مانند اعتقاد به وجود کامی، رفتن به زیارتگاه برای انجام مناسک و اهمیت حفظ طهارت وجود دارد.
تاریخ ژاپن از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم شاهد ظهور شینتو در راس سران دولت بود و خانواده امپراتوری و ایدئولوژی ناسیونالیستی را به تفکر شینتو پیوند داد. زیارتگاه‌ها تحت حمایت و نظارت دولت قرار گرفتند و شهروندان به‌شدت تشویق شدند تا به امپراتور به‌عنوان یک موجود الهی احترام بگذارند. در این زمان، پیروان سایر ادیان تا حدی دلسرد شده و شینتو به‌عنوان دین ژاپن به سایر ادیان غلبه کرد.
زمانی که ژاپن به‌طور رسمی در سال 1947 سکولار شد، ایالت شینتو از بین رفت و مقام الهی امپراتور حذف شد. هنوز هم بحث‌هایی پیرامون حضور شینتو در امور دولتی امروز وجود دارد؛ چرا که نمادهای شینتو در سازمان‌های دولتی دیده می‌شود. حال که شینتو به‌عنوان یکی از مهم‌ترین انواع دین ژاپن شناخته می‌شود، باید به سه رکن اصلی آن بپردازیم:
کامی و ارواح
پایه و اساس شینتو اعتقاد به وجود نگهبانان یا خدایان محافظت‌کننده است که به نام کامی شناخته می‌شوند. در دین شینتو ژاپن، تصور می‌شود که صدها کامی وجود دارد که به طرق مختلف به هم مرتبط هستند. بعضی از کامی‌ها دارای اسم و روایت زندگی هستند (مانند الهه خورشید آماتراسو) و برخی به‌عنوان تجسم طبیعت در نظر گرفته می‌شوند.
بعضی از آن‌ها هم به‌عنوان ارواح در نظر گرفته می‌شوند که ارکان طبیعی مانند آبشارها، درختان بزرگ یا کوه‌ها را زنده می‌کنند و بعضی دیگر دارای قدرت‌های مختلفی هستند و توانایی انجام اعمال مهربانانه یا مخرب را دارند. در کنار کامی، ارواح هم وجود دارند که بعضی از آن‌ها، پیامرسان شخصی کامی هستند. البته بعضی از ارواح هم قصد انجام اعمال بدی را دارند و بعضی هم انتقام‌جو هستند. تمام این‌ها در دین کشور ژاپن جایگاه خاصی دارند.
زیارتگاه‌ها و آیین‌های شینتو
زیارتگاه (جینجا) یک مکان مهم است که در آن نماز و مراسم شینتو برگزار می‌شود. صدها هزار زیارتگاه در سراسر ژاپن وجود دارند که شامل زیارتگاه‌های خانوادگی و زیارتگاه‌های عمومی هستند. زیارتگاه‌های عمومی توسط کشیش‌ها مراقبت می‌شوند و هدایایی که به کامی تقدیم می‌شود را مدیریت می‌کنند. بسیاری از زیارتگاه‌ها در مکان‌های طبیعی مانند باغ یا جنگل قرار دارند. بازدیدکنندگان معمولا چند مراسم کوتاه انجام می‌دهند که انجام دادن آن‌ها فقط چند دقیقه طول می‌کشد.
سپس زنگی را که در حرم قرار دارد به صدا در می‌آورند تا توجه کامی را جلب کنند و به دنبال آن، اعمالی مانند تعظیم کردن و کف زدن را برای ادای احترام انجام می‌دهند. سرانجام در حال اقامه نماز در سکوت می‌ایستند. این گونه دعاها معمولاً به یک کامی خاص خطاب نمی‌شود، بلکه عموماً برای طلب بهبودی از بیماری، قبولی در امتحان، کسب بخت و اقبال و… انجام خواهد شد. محبوب‌ترین زیارتگاه‌های عمومی معمولا شاهد خدمات آیینی بزرگ و جشنواره‌های سالانه هستند.
رفع نجاست و ناخالصی
در دین شینتو اعتقاد بر این است که انسان اساساً پاک است، اما برخی رویدادها یا تماس با چیزهای خاصی باعث نجاست موقت می‌شود؛ عادت ماهانه (برای زنان) یا زایمان (برای هر دو والدین) جزو این موارد به‌شمار می‌رود. علاوه بر این، مرگ و هر چیزی که به مرگ مربوط می‌شود، نجس است. پیروان این دین ژاپنی تصور می‌کنند انجام چند مراسم می‌تواند فرد را به حالت خلوص طبیعی خود بازگرداند.
آب شیرین، آب شور و نمک به عنوان مواد پاک‌کننده شناخته می‌شوند و اغلب در بسیاری از جنبه‌های زندگی و دین ژاپنی حضور دارند. شینتو تأکید زیادی بر غسل کردن دارد و همچنین نمک پاشیدن روی چیزهایی که نیاز به تطهیر دارند، بسیار رایج است. در این دین، تصور می‌شود که غوطه‌ور شدن کامل در دریا یکی از مؤثرترین اشکال پاکسازی به‌حساب می‌آید.
دین بودایی در ژاپن
بودایی که به‌عنوان دین مردم چین و ژاپن شناخته می‌شود، در طول قرن ششم پس از میلاد از شبه جزیره کره و چین وارد ژاپن شد. در طول قرون بعدی، جنبش بودیسم ماهایانا در ژاپن به مجموعه‌ای از سنت‌ها و مکاتب متمایز تبدیل شد که بسیاری از آن‌ها امروزه هم در ژاپن و هم در سراسر جهان رواج دارند. در کنار شینتو، تفکر بودایی هم بر ارزش‌ها و نگرش‌های اجتماعی ژاپن تأثیر می‌گذارد. در حقیقت، بودیسم در قالب یک هدیه از پادشاهی این کشورها به این کشور وارد شد و بعدها به‌عنوان جدیدترین دین ژاپن مورد استقبال اشراف قرار گرفت.
در ابتدا، مردم عادی به‌خاطر نظریه‌های پیچیده این دین به آن گرایشی نداشتند؛ چرا که در چند اصل مهم با دین شینتو تضاد داشت. این دو دین به زودی توانستند با هم همزیستی کنند و حتی یکدیگر را تکمیل کنند. در حال حاضر، با این‌که درصد زیادی از مردم، دین خود را بودایی می‌دانند، باز هم این مذهب به‌طور مستقیم بر زندگی روزمره یک فرد ژاپنی تاثیر نمی‌گذارد. معمولا مراسم‌های تشبیع جنازه به روش بودایی انجام می‌شود و بسیاری از خانواده‌ها برای ادای احترام به اجداد خود، یک محراب‌خانه کوچک نگه می‌دارند. اصلی‌ترین ارکان این دین عبارتند از:
مدارس و سازمان‌های بودایی ژاپنی
از زمانی که بودیسم به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین انواع دین ژاپن شناخته شده است، مکاتب و مدارسی برای آموزش آن تاسیس شده‌اند. برخی از این مکاتب مانند Jōdo Shinshū، Jōdo، Shingon، Rinzai، Tendai، Sōtō و Nichiren قرن‌هاست که فعالیت می‌کنند و هر کدام، زیرمجموعه‌های خاص خود را دارند. بیشتر معابد بودایی ژاپن به یکی از این هفت مدرسه اصلی وابسته هستند. البته در قرن گذشته، مکاتب جدیدی مانند سوکا گاکای بین‌المللی و ریشو کوسی کای هم به‌وجود آمده است.
اکثر مکاتب بودایی در ژاپن از اصول اصلی بودیسم ماهایانا پیروی می کنند؛ اعتقاد به وجود موجودات خاص به نام بوداها و بودیساتواها و تأکید بر تزکیه جزو اصول این دین ژاپنی شناخته می‌شوند. با این وجود، بعضی از جوانب دین بودایی متفاوت است. مثلا، برخی از مکاتب بودایی در ژاپن، مجرد بودن را به‌عنوان یک اصل برای راهبان رد می‌کنند؛ به این معنی که برخی از راهبان (معمولاً مرد) متاهل هستند.
معابد و محراب‌ها
معابد بودایی (tera) در سراسر ژاپن یافت می‌شود و تقریباً در هر شهر، حداقل یک معبد وجود دارد. ساختمان‌های اطراف معبد شامل یک مجموعه کامل است که اعمال مختلفی مانند سخنرانی را انجام می‌دهند. بسیاری از معابد ژاپن تحت مالکیت یک خانواده اداره می‌شوند؛ این سیستم زمانی به‌وجود آمد که راهبان توانستند ازدواج کنند و بچه‌دار شوند. بنابراین، مسئولیت اداره معبد معمولاً به‌صورت اجدادی از طریق خانواده منتقل می‌شود.
در این دین ژاپنی، معمولا مردم برای جشن‌های فرهنگی، مذهبی، سالگرد فوت و مراسم تشیع جنازه از معابد بازدید می‌کنند. در بیشتر خانه‌های ژاپنی یک محراب بودایی وجود دارد که به‌نام بوتسودان شناخته می‌شود. این محراب برای گرامی‌داشت اجداد مورد استفاده قرار می‌گیرد. محراب بودایی شامل اشیاء مذهبی متعددی مانند عود، زنگ، سکوهایی برای قرار دادن هدایا (مانند میوه، آب یا برنج) مجسمه‌های بودا یا بودیساتواها و همچنین نام اعضای خانواده فوت شده است.
سنکریتیسم مذهبی
از زمان معرفی بودیسم، یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های دین ژاپن، مذهب سنکریتیسم بوده است. اگرچه بسیاری از اعتقادات و آیین‌های شینتو پیش از ورود بودیسم به وجود آمده است، با این وجود، شینتو در طول قرن‌ها تحت تأثیر تفکر و عمل بودایی قرار گرفته است. به‌ویژه، رابطه بین خدایان شینتو (کامی) و موجودات خاص بودایی (بوداها و بودیساتواها) بارها بازتعریف شده است.
امروزه، اگرچه این دو گروه از موجودیت‌ها معمولاً متمایز دیده می‌شوند، اما یافتن مجسمه‌های موجودات بودایی در زیارتگاه‌های شینتو غیرعادی نیست. در اصل، سنکریتیسم به‌معنای تلفیق دو دین مختلف است. ادیان سنتی ژاپنی تمایل دارند که با یکدیگر ادغام شوند. پس کاملا طبیعی است که خانواده‌هایی را ببینید که هم از شینتو و هم از بودیسم پیروی می‌کنند.
مسیحیت در ژاپن
کاملا واضح است که مسیحیت به‌عنوان دین اصلی مردم ژاپن شناخته نمی‌شود و صرفا ۱.۵ درصد از مردم این کشور، پیروان این دین هستند. مسیحیت با تلاش مبلغان یسوعی و فرانسیسکن در قرن شانزدهم وارد ژاپن شد. در ابتدا مسیحیت به عنوان یک دین و نماد فرهنگ اروپایی مورد استقبال قرار گرفت. با این حال، در قرن هفدهم توسط دولت ممنوع شد و بسیاری از مسیحیان به دلیل ترس از آزار و شکنجه مجبور شدند مخفی شوند.
ممنوعیت این دین در اواخر دهه 1800 برداشته شد و پس از آن، ژاپن شاهد معرفی مجدد مسیحیت توسط گروه‌های مبلغین بود. بسیاری از فرقه‌هایی که در این کشور تأسیس شده‌اند، مانند کلیسای کاتولیک رومی، کلیسای انگلیکن، کلیسای پروتستان و کلیسای ارتدوکس شرقی همچنان فعالیت خود را ادامه دادند. بیش از 8500 سازمان مسیحی و 32000 روحانی در ژاپن وجود دارند. اگرچه کل جمعیت مسیحیان کم است، اما آداب و رسوم خاص غربی که به مسیحیت مربوط می‌شود (مانند عروسی به سبک غربی، جشن روز ولنتاین و کریسمس) به‌شدت در این کشور محبوب شده است.
دین اسلام در ژاپن
اگرچه اسلام یکی از ادیان بزرگ جهان است، اما در لیست اصلی‌ترین دین ژاپن قرار نمی‌گیرد. در حقیقت، مسلمانان درصد بسیار کمی از جامعه را تشکیل می‌دهند. البته این بدان معنا نیست که با مسلمانان بد رفتار می‌شود. ژاپن به‌عنوان یکی از معدود کشورهای توسعه‌یافته در آسیا شناخته شده است که حقوق مساوی را برای همه شهروندان خود صرف نظر از مذهب آن‌ها در نظر می‌گیرد.
اگرچه مهم‌ترین دین ژاپن، شینتو است، اما این کشور همیشه با روی گشاده از توریست‌های مسلمان استقبال کرده است. در این راستا، مکان‌هایی برای صرف غذای حلال و انجام امور عبادی هم در نظر گرفته است. ۴ مورد از مساجد این کشور عبارتند از:
- مسجد آساکوسا
- مسجد هیرو
- مسجد فوجیکاواگوچیکو
- مسجد اوتسوکا
سفر به دنیای شگفتی‌ها با تور ژاپن
حال که با دین و مذهب ژاپن آشنایی پیدا کردید، قطعا تمایل دارید در دنیای متفاوت ادیان این کشور قدم بگذارید. البته ارکان دین ژاپن صرفا یک بخش از جاذبه‌های سفر شما محسوب می‌شوند. با رزرو تور ژاپن از سان وی تریپ می‌توانید گوشه‌هایی از ژاپن را تماشا کنید که برای همیشه در ذهن‌تان خواهند ماند. پیشنهاد می‌کنیم تور ژاپن را با بالاترین کیفیت از ما تهیه کنید.
